Piriformis syndrome
Peruvöðvinn (M.Piriformis) er lítill vöðvi sem á upptök á spjaldbeininu og fer í gegnum settaugargatið (sciatic notch) og festist á stóru lærhnútu (trochanter major) á lærleggnum. Vöðvinn gegnir því hlutverki að aðstoða við að snúa lærleggnum út á við. Þar sem vöðvinn fer í gegnum settaugargatið fer einnig stærsta og lengsta taug líkamans, settaugin (sciatica nerv). Í 10% tilfella liggur settaugin í gegnum peruvöðvann.
Peruvöðvinn (M.Piriformis) er lítill vöðvi sem á upptök á spjaldbeininu og fer í gegnum settaugargatið (sciatic notch) og festist á stóru lærhnútu (trochanter major) á lærleggnum. Vöðvinn gegnir því hlutverki að aðstoða við að snúa lærleggnum út á við. Þar sem vöðvinn fer í gegnum settaugargatið fer einnig stærsta og lengsta taug líkamans, settaugin (sciatica nerv). Í 10% tilfella liggur settaugin í gegnum peruvöðvann.
Orsakir
Þegar of mikið álag er á peruvöðvanum, verður hann spenntur og aumur. Í sumum tilfellum verður vöðvinn svo spenntur og stífur að settaugin klemmist. Önnur orsök fyrir Piriformis syndrome getur verið ef peruvöðvinn tognar. Annað hvort skyndilega eða vegna mikils álags sem stundum getur tengst krónískri styttingu í peruvöðvanum.
Einkenni
Þegar vöðvinn er spenntur og stífur og taugin klemmist: Verkur djúpt í rasskinninni sem getur leitt niður aftanvert læri og jafnvel niður í kálfa. Stundum fylgir þessu einnig dofi. Tognun á peruvöðva: Verkur djúpt í rasskinninni sem ágerist í sitjandi stöðu, við að ganga upp tröppur eða við hnébeygjur.
Bráðameðferð
Mikilvægt er að þekkja rétt viðbrögð við íþróttameiðslum (RICE). Meðferðina á að byrja sem allra fyrst eftir meiðsli. Ef RICE meðferðinni er beitt rétt frá byrjun, þá minnkar bæði blæðingin og bólgan, örvefsmyndun verður minni og það minnkar líkurnar á langvarandi óþægindum. Einnig styttir það endurhæfingartímann og viðkomandi nær fyrr bata.
Skoðun
Skoðun fer fram hjá lækni eða sjúkraþjálfara. Þrýst er á vöðvann eða hreyfingar (teygjur) framkvæmdar til að athuga hvort hægt sé að framkalla verkinn. Vöðvinn er yfirleitt ekki myndaður.
Meðerð og endurhæfing
Meðferðin byggist upp á teygjum á útsnúningsvöðvum mjaðma og styrktaræfingum fyrir vöðva í kringum mjaðmir, rass og læri. Mjúkvefjameðferð, nudd og triggerpunkta meðferð á peruvöðvann.
Sjálfsnudd: Liggja/sitja á bolta, t.d. tennisbolta og láta boltann nudda auma svæðið. Eða leggjast á frauðrúllu og rúlla yfir svæðið sem er aumt.
Meðferð hjá sjúkraþjálfara með blandstraum, hljóðbylgjum, laser eða stuttbylgjum geta hjálpað til við meðferðina. Oft er mælt með göngugreiningu fyrir þá sem fá piriformis syndrome, þar sem að ójafnvægi í líkamanum getur verið einn af þáttunum sem valda álagsmeiðslum.
Ef verkurinn er slæmur er hægt að taka verkja- eða bólgueyðandi töflur. Ef ekkert af ofantöldu hjálpar er stundum sprautað í vöðvann. Í örfáum tilfellum þegar um taugaklemmu er að ræða þarf að grípa til aðgerðar.
Greinin er skrifuð af sjúkraþjálfara hjá Aflinu - aflid.is
